Wirtualna moneta w kontekście prawnym

Kryptowaluty stanowią stosunkowo nowy rynek, dlatego nie wykształcono jeszcze żadnego międzynarodowego konsensusu ani wzorca tego, jak radzić sobie z nimi w kontekście prawnym. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że same cyfrowe pieniądze bywają tematem dość kontrowersyjnym, częściowo przez stosunkowo niska świadomość społeczną na ich temat. Z tego powodu podejście społeczne oraz prawne do tematu krypto może różnić się diametralnie w zależności od omawianego regionu.

E-moneta – gdzie legalna a gdzie nie

Pomimo, że początkowe nastawienie rządów krajowych były silnie spolaryzowane, obecnie bardzo niewiele krajów utrzymuje całkowity zakaz używania kryptowalut. Obowiązują one m. in w Nepalu oraz Egipcie. Trudno jednak wypowiedzieć się na temat ich skuteczności, gdyż anonimowość jest jedną z podstawowych wartości, które przyświecają idei cyfrowych pieniędzy. Większość krajów dopuszcza jednak niezależny handel kryptowalutami  przez osoby prywatne.

Opinie ekspertów również bywały podzielone. Niektórzy znawcy ekonomii czy gracze giełdowi odmawiają uznania kryptowalut za poważne zagadnienie, twierdząc, że jest to tylko trend, który szybko przeminie i odejdzie w zapomnienie. Takie przekonania są jednak coraz rzadsze i większość ekspertów uznaje krypto za przełomową technologię, która stanie się integralną częścią naszej przyszłości. Prywatne firmy i korporacje wydają się podzielać to zdanie, biorąc pod uwagę fakt, że coraz więcej z nich przyjmuje płatności w kryptowalutach, a także implementuje systemy, które są na nich oparte. Wpływa to również pośrednio na zmianę postrzegania cyfrowych pieniędzy przez społeczeństwo, a także organy prawodawcze. Między innymi dlatego część krajów takich jak Indie, które początkowo skłaniały się ku zakazaniu e-monet, nie tylko nie wprowadziły w końcu zakazu, ale wręcz pracują nad ich oficjalną legalizacją. Niektóre kraje z kolei nie odnoszą się w żaden sposób do cyfrowych pieniędzy, nie regulując ich oraz nie nakładając na nie żadnych podatków, i w takich krajach są często rejestrowane kryptogiełdy lub różne inne platformy obrotu kryptowalutami.

Podejście państw Unii Europejskiej

Unia Europejska składa się z wielu krajów członkowskich, z których każde może różnić się w kwestii dokładnej kwalifikacji, rozwiązania i podejścia do tematu statusu prawnego kryptowalut. W żadnym z krajów jednak nie są one zakazane, w niektórych jedynie wymagają rozliczenia przychodu z ich obrotu lub zarejestrowania się w odpowiednim urzędzie. Trwają jednak prace nad zunifikowaniem regulacji prawnych w tym zakresie. Obecnie obowiązującym konsensusem jest wymóg weryfikacji tożsamości podczas rejestracji na giełdzie kryptograficznej.

E-moneta w Polsce

W 2017 roku polską społecznością krypto wstrząsnęło oświadczenie wydane przez Narodowy Bank Polski oraz Komisję Nadzoru Finansowego. Te dwie instytucje ostrzegały w nim przeciwko kupowaniu i handlowaniu kryptowalutami zarówno przez osoby prywatne, jak i przedsiębiorstwa, wyliczając potencjalne zagrożenia.

Mimo to, w tym samym oświadczeniu NBP i KNF zapewniły, że waluty kryptograficzne nie naruszają żadnego z praw Polski ani Unii Europejskiej. Niektórzy z polskich ekonomistów wręcz nie zgadzają się z rządowymi ostrzeżeniami, twierdząc, że wymienione ryzyka są znacznie przeceniane. W efekcie, choć kryptowaluty nie są uznawane za legalny środek płatniczy, handel nimi nie jest zakazany. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że w polskich warunkach jest on relatywnie prosty, wymaga jednak rozliczenia od niego podatku.

Kryptowaluta a regulacje prawne

Rozliczanie się z handlu kryptowalutami w Polsce jest dość prostym procesem. Przede wszystkim, należy pamiętać, że taki handel nie jest uznawany za działalność gospodarczą, dlatego ewentualny przychód z tego tytułu rozlicza się tylko raz w roku. W przypadku handlu na tak dynamicznym rynku jest to zdecydowana zaleta, ponieważ nie wymaga rozliczania się co miesiąc z ewentualnych zysków lub strat. Drugą rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę, to transakcje krypto-do-krypto, ponieważ nie podlegają one opodatkowaniu. Opłaty dotyczą jedynie wymian fiat-krypto oraz krypto-fiat, od których odprowadzane jest 1% podatku z tytułu uznania takiej transakcji za przeniesienie praw majątkowych.

Przychód, czyli to, ile faktycznie udało się uzyskać poprzez handel kryptowalutami po odjęciu kosztów, należy wpisać w formularzu PIT-38 w rubryce “kapitały pieniężne”. Od tej kwoty, nazywanej podstawą, odprowadza się 19% podatku. To bardzo bezpośredni proces, którego szczegółowy opis oraz przydatne do niego narzędzia bez problemu można znaleźć na stronach internetowych, poświęconych rozliczaniu podatków w Polsce.

Choć sytuacja prawna krypto wciąż nie jest do końca jasna, to posiadanie i handel nimi przez osoby prywatne rzadko kiedy bywa zakazywane. Obserwując deklaracje rozmaitych krajów w tej sprawie na przestrzeni ostatnich kilku lat nietrudno wręcz zauważyć, że z czasem stają się one coraz bardziej pozytywnie nastawione wobec idei legalizacji i regulacji kryptowalut. Pierwsze ustalenia oraz konsensusy tworzą więc cenny precedens, który będzie miał istotny wpływ na rozwój prawnego nastawienia do tematu cyfrowych pieniędzy oraz aktyw. Można więc uznać, że waluty kryptograficzne są legalne w większości przypadków, należy jednak upewnić się o szczegółowych regulacjach w danym kraju, zanim zdecydujemy się na niezależny handel kryptowalutami.